NGAIHHLUT TUR DIK (Value System)
Kan pi leh pu te khawtlang nun kha mawlmang (Simple) tak ni mah se rinawmna leh dikna chu an phaw a ni a, hmangaih tawn na in par a chhuang thin. Thiamna sang zelin Zofate khawvel dang nen min thlun zawm a, kan nunah thil tamtak seng lutin. Sakhua kan hriat ngai loh zuiin, Kristianna min kawhhmuhtute nun zia kan seng lut bawk a. Vawn kawp harsa tak culture pathum Kristianna, Mizo leh sap nunzia ten min awpin Korean culture-in min luhchilh mek bawk a.
Hun inthlakthleng karah chengin kan hnam dinchhuahna turin engchin hi nge ngaihhlut tur pawh hriatthiam a har hle a ni. Hei vang hian thalaite hian ngaihhlut tur dik tak kan zawn a tul hle a ni.
a) Mahni hnam leh sakhua ngaihhlut: Mahni hnam hming thing sawi nana hmang fo Mizo te hian hnam dang sapte kan ngaisang em em a, hei hi hnam boral zia a ni. Hnam nunze mawi leh hlu tak tak kan neih te hi kan ngaihhlut a, kan sakhua zui Kristianna te hi kan ngaihsan thiam a tul hle a ni.
b) Remna leh muanna: Mother Teresa chuan “Unau kan ni tih kan theihnghilh chuan remna a awm thei lo” a ti a. Remna leh muanna hi thil hlu tak, Mizo hnam hrang hrangte kan inunauna atang chauha kan hmuh theih a nih avangin kan hlut thiam hle tur a ni. Remna tichhe thei tur zawnga chetna phei chu kan do tlat tur a ni.
c) Kan ram neihchhun humhalh: Mizoram zimte bak hi ka ram tihtur kan nei lo. Hei vang hian kan ramngaw leh nungchate hi neitu diktak rilru pua humhalhtu kan nih a pawimawh ta hle mai. Khuanu rel leh duan sa nena zalen taka chengho thei hnam nih hi a chhuanawmin kan ngaihlu tur a ni.
d) Rinawmna leh dikna: Kan pi leh pute hun atanga rinawmna leh dikna chawisang thin hnam hian mi rinawm leh dik te hi kan ngaihlu tlat tur a ni a. Rinawm lote kan ngiahsan loh ngam a tul takzet a ni.
e) Mawhphurhna hlen: Thalaite zingah mawhphurhna hlen lo leh mawhphurhna hlen lo ngainep chuang lo kan tam ta hle mai. Mawhphurhna hlen hi puitling zia a ni a, chutiang mi chu kan ngaihluin kan ngaisang thiam tur a ni.
f) Taimakna leh thawhrimna: Dikna in hmun a chan phak lohna lam pan mek zofate zingah hian Taimakna hi hlawhtlinna bulpui a ni tih kan inzirtir a tul hle a ni. Hlemhletna avanga thawkrim lova hlawhtlinna neih kan tum theuh avang hian Taimakna ngaihlu tura inzirtir chu huphurhawm tak ni mah se, kan hnam damkhawchhuahna tur a ni.
Hnam naupang kan nih avang hian hnamdang tihdan kan la lo thei lova; mahse, fimkhur taka kan hnam tana tha lo ngaihtuah chunga ngaihhlut tur diktak kan thliarfel a ngai a ni. John Keats chuan ‘mawina tak tak chu dikna hi a ni’ a tih angin Mizo te hian mahni nunzia diktak tak kan parvul tir hian kan mawi ber a ni.